2010(e)ko apirilaren 7(a), asteazkena

Narrazioa Hustu

Oteizaren Museoa ez da bakarrik, edo ez luke izan behar, sorkuntza zoragarriak ikusteko leku bat. Oteizaren gogoetetan barneratzeko parada ederra da. Oraindik ere pertsona kontrajarria eta eztabaidatua da Oteiza, baina zalantzarik gabe sortzaile aparta. Sormenaren bideak zeinen korapilatsuak eta, era berean, interesgarriak diren zuzenean ikusteko eta gozatzeko aukera dugu Alzuzan kokaturiko museoan. Oriotarrak hutsunearen gainean egindago gogoetak eta lan artistikoak ezagunak dira oso; dena dela, horrek ez du esan nahi bideak itxiak daudenik, izan ere oraindik pentsatzeko parada ematen baitigute. Eta ez bakarrik eskultura batek espazioarekin gauzatzen duen dilektikaren gainean, baina, baita ere, sormenaren bestelako adierazpenak kontuak hartzen baditugu. Oteizak berak, eskulturen gainean baino, gizakiaren gaineko hausnarketak planteatzen ditu. Gizakiaren arimaren bilakaera eta izatea bera hartzen ditu artistak bere eskulturen sorkuntzan. Espazioaren garrantzia, hutsunearen aldarrikapena, pertsona beraren hustutze bezala uler daiteke. Arantzazuko eskulturak horren adibidea dugu.

Baliagarria izan daiteke, ordea, halako gogoeta ipuin kontaketarako? Uler al daiteke ipuin kontaketa, Oteizak aipatzen duen hutsune hori azaltzeko tresna gisa? Desokupatu al daiteke espazioa hitzen bitartez? Zer nolako gogoetara eraman gaitzake hustutze horrek ez da, beharbada, baztertzekoa. Ikusten ez dena ikusgarri egiten digu eskulturen bitartez Oteizak, alegia, hutsa. Hutsa izan daiteke esentzia, mamia, giza esistentziaren arrazoia edo bidea. Ipuinek ere, finean, gure esistentzia humanoaz ari zaizkigu. Kezkak, galderak, ezinegonak, desioak, itxaropenak; guztiak agertu ohi dira fantastikaren bidetik ipuinetan. Baina, zer da irudimena? Zer fantastikotasuna? Ezer ez, gure buruaren kreazioa baizik. Ipuinak, agian, Oteizak sortutako "Kutxa metafisikoak" dira; non entzuten dena, kontatzen dena, hutsune horiek markatzen dituzten xaflak diren.
Kontalariak, kontazen duenean, bere barnea hustuko du, erraiarik gabe agertuko da, Arantzazuko apostuluen moduan. Bera ere bilaketaren parte bihurtzen da, gogoetarako bideak azalduz, espazio huts horiek markatuz. Ipuina espazioan agertzen da, soinuen bidez, keinuen bidez, isiluneen bidez. Dena da ipuina, esaten dena eta esaten ez dena; ikusten dena eta ezkutuan ageri dena. Kontalariaren narrazioa bere barnetik irtengo da eta entzule-ikuslearen barnera helduko da, bere gogoetak transmitituz. Elkar elikatze horrek zentzua emango dio une narratibo horri. Oteizak zioen berarentzat eskultura ez dela apaingarri bat, giza espiritualitatearen aldaketarako tresna baizik, gogoetarako bidea. Gisa berean, ipuina ez da izango denborapasa soila, pertsona humanoen bizi bidean hausnarketarako tresna baizik. Bestela, zertarako norbaiten aurrean jarri esanaz: "Bazen behin..."



iruzkinik ez: