Behin lagun batek galdetu zidan Aralar mendilerroa Euskadin ala Nafarroan zegoen. Espainiako ipuin mitologikoen bilduma egiten ari zela, jakin nahi zuen Aralarko istorioak euskal mitologiakoak ote ziren ala nafarrak. Aralarkoa euskal mitologia zela saiatu nintzen azaltzen, Gipuzkoan edo Nafarroan izan, biak kultura berekoak zirela, alegia, euskal kulturaren parte. Izan ere, Nafarroan edo Gipuzkoan egonagatik ez zirela pertsonaia mitologikoen izenak ez izanak aldatzen, euskal iruditeriaren parte zirela. Orduan esan zidan bilduma komunitate autonomoetan behar zela banatu, hori baitzen editorialaren erabakia, alegia, egungo antolamendu administratiboaren araberakoa. Nahi zuena egiteko esan nion, baina horrela egiten bazuen, hau da, Aralarkoa euskal eta nafar mitologia artean bereiziz, ezberdinak balira bezala, akats larria egiten ari zela, eta apur bat abtsurdoa. Euskal mitologiako Basajauna, “nafar” mitologian berdin deitzen zela eta ipuin berdinen protagonista zela; eta horrela gainontzeko guztiak. Editorialaren irizpideari jarraitu zion.
Euskal mitologia eta pentsamendu magikoa, egungo muga administratiboetatik at eraiki ziren. Euskal eta nafar mitologia bereiztea ez dator irizpide kulturaletatik, politikoetatik baizik. Errealitatearen eraldatze hori ukatzetik dator, kultur adierazpen horren protagonisten ukatzetik. Gure hitzen jabe bihurtzeak ukapena horri aurre egitea da. Erabakia gure esku izatea geure iruditeriaren aldarrikapena da. I així som, i per això serem.
