“
"Beraz, Mantisen gauzek hitz egiten dute:
bere arropa mintzo da, eta baita bere berokia eta poltsatxoak ere. Bere gauza
guztiak mintzo dira, bizkorrak direlako. Guztiak dira zentzudunak, Mantisek
hitz egiten dielako, zentzudunez mintza daitezen agintzen die.” Afrikako
hegoaldeko Ixam herriaren ipuinetan agertu ohi da Mantis pertsonaia(La niña que creó las estrellas. Lengua
de Trapo. Biltzailea: Jose Manuel De Prada). Hau guztia, denboraren hasieran
gertatzen zen. Orduan izan zen gizakiak hilezkortasuna galdu zuenekoa, Ilargia
eta Erbiaren arteko liskar baten ondorioz. Orduan, dena zen posible. Eta
ipuinetan I xam herriak gizaldiz
gizaldi ahotik belarrira kontatu izan du, memoria gal ez dadin, munduan
geratzen diren gauza harrigarriak ezagutu ditzagun. Liburu berean, gertuagoko
denboren istorioak biltzen dira ere. “Biharamunean,
goizaldean besoak estekatu zizkiguten, lotu
gintuzten. Uretan busti ginen, busti ibaia zeharkatzen. Bidean aurrera egin
genuen, gurdiaren etzean, gurdiari jarraika, lotuak; oraindik lotuak, Malekoira
heldu ginen. Malekoirantz, bidean, ardia jan genuen. Malekoira heldu ginen eta
bertan lanean jardun ginen.”
Europako
gotorlekura bizitza hobeago baten bila heldu nahian, hamarnaka pertsona hil
dituzte, afrikarrak, beltzak, txiroak. Hil dituzte euren duintasuna akabatuz,
euren hitzak isilduz, euren humanitatea sarraskituz. Zenbat istorio galdu dira
odoletan eraikitako harresi doilor horretan? Afrikako memoria sarraskitu du
te. Gizatasunaren
memoria.
