Istorio Biziak

         Landareen modukoak dira hitzak. Oxigenoa, argitasuna, ura eta lurra behar dute bizirauteko. Landareak, ondo zainduz gero, edertasuna ekarriko digu bueltan, eta fotosintesia eginez airea biziberritu. Landareek lez, hitzek arnasaren oxigenoa behar dute, buruaren argitasuna, ahoaren hezetasuna eta lurraren atxikimendua. Ondo zainduz gero edertasuna ekarriko digute bueltan, eta inguratzen gaituen giroaren biziberritzea. Hitzek istorioak osatzen dituzte eta istorioek berezko bizitza hartuko dute kontalariaren ahotik zein gorputzetik, eta entzulearenganako bidaian hazi eta zabaldu egingo dira, loreen esporen moduan, bizitza ernalduz. Lorezainaren gisakoa izango da kontalaria. Lorategi ederra dauka zaintzeko, landare ezberdinak, hangoak eta hemengoak, handiak eta txikiak, sendoak eta delikatuak, harroak eta umilak. Guztien artean “Gutizien Lorategia” osatuko dute.

         Bilbo lorategi ederra bihurtu dute otsaileko neguan Alabazan taldeko lagunek. Istorio Biziak kontalaritza egunekin hiriaren bazterrak ernaltzen dabiltza. Hitzaren esporek, loreen antza, irudimenaren lurraldetarako bidezidorretan barrena eramaten dabiltza bilbotarrak eta gerturatzen den oro. Istorioekin, ipuinekin, bertsoekin loratzen dabiltza, egunerokotasunari irudimenaren ongarria ematen, estutasuna oxigenatzen, itzalak argitzen. Istorioak kontatzerakoan, eusten gaituen porlanezko lurra zartatzen da, belar sendoei bidea eginez.

         Kontalaritza badirudi gero eta presentzia handiagoa hartzen ari dela gure kultur egitarauetan. Istorio Biziak ekimena bide hori indartzen lagungarri izango da. Hala bazan, hala bedi.

GARA egunkarian argitaratutako zutabea

Ezertarako ez

         Maiz, kezka bati nola heldu ez dakizula zabiltza, eta, maiz, bidezidor aldrebesetan sartuta zaude; esaterako, zer demontretarako balio du ipuinak kontatzen ibiltzeak? Kontsumoaren jendarte honetan, zer ondasun ekoizten du kontalaritzak? Ekonomiari zer eskaintzen dio? Kontalariak nola azal ditzake bere ofizioaren onurak jendarteari? Halako hamaika galderetan, eta galdaretan, galduko zara noizean behin; izan ere, badirudi halako ofizioak eta jardunak jendartearentzat onura zenbagarrietan neurtu behar direla, edo eragingo dituen baloretan. Bere horretan baliorik ote duen zalantzan jarri ohi da, izan ere, zertarako balio du ezertarako balio ez duenak? Eta amarauna honetatik ezin askatu zabiltzanean, tarteka ezusteko laguntza heltzen zaizu.

         Carlesek liburu txiki baina sendo bat oparitu dit, manifestu gisa aurkeztuta Nuccio Ordine egilearengatik. Manifestua honela izendatu du: La utilidad de lo inútil. Eta zenbait gauza argitzen hasi zaizkit. Ordineren azalpenak eta proposamenak ideien marasma horretara argi pixkat bat bederen ekartzen laguntzen dit. Gogoetan nondik nora bideratu eta, batez ere, bizi dugun jendartean utilitarismoaren ideologiatik at gogoeta egitearen beharra. Bidea eman dit ulertzeko zergatik hainbat eta hainbat ipuin eta kontaketa saio baloreak dituzten ardatz, alde horretatik bakarrik garrantzia emanez, zeren, berez, badirudi ipuin kontaketek ez dutela ezertarako balio. Ez diote produktibitatearen ezer eskaintzen jendarteari. Kontalariak entzuleari bere proposamen sortzailea eskainiko dio, edertasunaren bidetik, hobeto edo okerrago. Eta proposamen artistiko horretan bere gogoetak edo burutazioak eskainiko ditu zuzen edo zeharka. Eta horrek zer balioa du?

Ondorioztatu denez jendartearentzat horrek ez duela baliorik ba orduan kontalaritza “Zerbait” bihurtu behar da “gauza” bat, eta orduan bai balore bat eman diezaiokegula. Baloretan oinarritutako ipuinak esaterako Zertarako galderaren aurrean erantzuna argi dago, haurrak balore baikorretan hezteko, adibidez. Orain bai, orain zentzua du ipuin kontaketa saioa antolatzea eta dirua inbertitzea horretan. Ezertarako ez dena zerbaiterako bihurtzen da. Pentsamendua, proposamen artistikoak balore ekonomiko-moraletan baloratzeak, pertsonaren utilitarismo hutsera eramaten gaitu, ezertarako balio ez dituzten aktibitate humanoak gutxietsiz: gau izartsua begiratzea, itsas bazterrean berriketan aritzea… Edo ipuin bat entzutea.

GARA egunkarian argitaratutako zutabea