2017(e)ko urriaren 23(a), astelehena

Angano! Angano!

“Angano, angano! (Ipuina, ipuina!) Hauxe da ipuin bat, Ez naiz ni gezurretan ari, baizik arbasoak; haiek, hala ere, entzun egin zuten”. Randriamahatsiaro jauna halaxe amaitzen ditu ipuinak, han, urrutian, Madagaskarren. Ipuinak aurrekoek utzitako ondarea da, zaindu egin behar dira, ondorengoei berdin uzteko.  “Ipuinak belarrien herentzia dira”, dio. Ambarazafy andreak gogoan du, oheratzerakoan, Kalahoba amona biloba ugarien erdian jartzen zela ipuinak kontatzen, horregatik berak  hainbeste ipuin dakizki. Velonandapa jaunak dio ipuinekin entzungo duzula inoiz entzun ez duzun hura; ikasi egingo duzula ez dakizuna. “Ipuinek balio dute izpiritua hezteko”. Guztiek aipatuko dute ipuinak kontatzeak malgatxeen izaeraren eta kulturaren iraupenean duen garrantzia, ahozkotasunean oinarritzen den kultura baten zutabe handienetakoa dela. “Nazio bakoitzak bere ahozko tradizioa zaindu dezala, beste gainontzeko nazioek entzun dezaten”, aldarrikatzen du Randriamahatsiaro-k.

“Angano..., Angano… nouvelles de Madagascar” dokumentala 1989. urtean zuzendu zuten Marie-Clemencek eta Cesar Paes-ek. Madagaskarreko ezagutza ekarri nahi zuten ahozko tradizioaren eskutik. Dokumental ederra. Ikusterakoan nahigabe gurera etorri zait gogoa. Euskal kontalaritzak tradizio aitzinekoa du, ipuinak barra barra, bildumak ere hamaika, ikerketak berdin; baina ez ote dugu bazterrean utzi ipuinek euskal izaeraren eraikuntzan izan duten garrantzia? “Ipuinak herentzia bat dira”, diote filmean. Probestu ote dugu?