Pam-Pam txoria

Pensa Kalahari osoko ehiztaririk onena omen zen. Etxera animalia gizenak eramaten zituen, eta ondo mantentzen zituen senitartekoak.
Hala ere, Pensa ez zegoen pozik. Txori bat omen zegoen, Pam-Pam txoria, harrapatu ezinean zebilena. Txori horren buztaneko lumak ezin egokiagoak ziren bere gezientzat. Gezi bakoitzak txori bat bezain ongi egingo zuen hegan. Baina Pensak ez zuen lortzen Pam-Pam txoria harrapatzea.
Pensa herriko txamanarengana joan zen. Laguntza eskatu zion:- Mesedez, esaidazu nola harrapatu Pam-Pam txoria. Bere lumak behar ditut nire arkuarentzat eta gezientzat. Zein da harrapatzeko modurik onena?Txamanak erantzun zion:- Hoa eta su bat piztu ezak. Zomorro guztiak sutik ihes egiten dutenean, txikiena harrapatu. Tranpa bat egin eta bertan utzi ezak zomorro txikia. Berak erakarriko du Pam-Pam Txoria.
Pensak, ordea, ez zekien txamana eta Pam-Pam txoria lagunak zirela. Pam-Pam txoriak askotan bisitatzen zuen txamana. Kontu kontari aritzen omen ziren. Adi egon- esan zion txamanak Pam-Pam txoria etorri zitzaionean-. Ehiztariari hi harrapatzeko modua esan zioat. Basamortuan su bat ikusten duanean, hoa hegan. Ikusteko irrikan nagok zuetako nork irabazten duen.
Pensaren tranpan zegoen matxinsalto gazte goxoa ezin izan zuen bertan utzi Pam-Pam txoriak. Ziztuan hegan jaitsi eta bere mokoaz harrapatzea erabaki zuen.
Pensak Pam-Pam txoriaren oihua entzun zuen:
-Pam-pam! Pam-Pam! Pam-Pam!
Pensa lasterka abiatu zen tranparantz. Txoria harrapatuta zegoen!
Pam-Pam txoriak askatzeko erregutu zion.
- A, ez! – esan zuen Pensak-. Aspalditik harrapatu nahi haut. Gaur nirea haiz! Hire lumekin nire geziek airean ibiliko dituk hire moduan.
Pam-Pam txoriak oihu egin zuen:

-Hiltzen banauk, luma horiek hondatzen direnean ez duk besterik izango hire gezietan jartzeko, ni hilda egongo bainauk. Utz nazak libre eta hitza ematen diat ilargi zahar guztietan lumak emango dizkiadala.Pensak gogoeta egin zuen. Bai- onartu zuen-, egia da Pam-Pam txoriak dioena. Orain hiltzen badut, ez zaizkio luma gehiago aterako.Pensa ados zegoen tratuarekin. Baina, lehenengo txoriaren buztanetik luma eder batzuk hartu zituen.
Pam-Pam txoria zuzenean joan zen txamana bizi zen lekura eta gertatutakoa kontatu omen zion-Tje-the –barre egin zuen txamanak-. Ikusi diat erronka biok irabazi duzuela. Pensak bere lumak lortu ditu, eta hik hire askatasuna.Pensa etxera itzuli zen eta gezi berriak egin zituen.

Jendeak bere gezi berriak ikusi zituenean esan zuen:
Oooo! Begira horko ehiztari hori! Bere gezietan Pam-Pam txoriaren lumak daramazki. Orain ondo ehizatuko du eta janari hobeagoa ekarriko digu. Ospa dezagun bazkari handi batekin

Gau hartan, txamanak dantzaren buru jarri zen, jendeak ehiztariaren garaipena eta Pam-Pam txoriaren askatasuna ospatzeko antolatu zuena.

Pensa Manungu-k, !xun ehiztari zahar batek, oso gustukoa du ipuin hau kontatzea. Dio mintzatzen zaigula inguruko baliabideak banatzen ikasten duen ehiztari batetaz. Behar duzun baino gehiago hartzen baduzu, naturaren ugaritasuna hondatzen duzu. Baina Pensa Manungu-k dio ere, bere ipuinak barre egiteko direla eta ondo pasatzeko; denek ez omen dute gauza bera entzuten ipuin batean.

Ipuin hau Kulimatji Egitasmoaren baitan bildua da, South African San Institute (SASI) erakundearekin elkarlanean egindakoa, !xun herriaren ipuinak jasotzeko asmoarekin.
Guadalajarako XVII ipuin maratoian aurkeztu zituzten Kapilolo Mario Mahongo eta Marlene Sullivan Winberg. Gaztelaniako itzulpenaz Jose Manuel de Prada Semper arduratu zen. Azken honek ipuin hauek argitaratu ditu "La niña que creo las estrellas" liburuan (Edit Lengua de Trapo)

Ubedako X Ipuin Jaialdia

Aspaldian agertu gabe baina aurten ezin hutsik egin, hamar urte baitira Ubedan, olibondoen artean, ipuin jaialdi ederra antolatzen dutela: En Ubeda se cuenta. Hamar urte dira Malion taldeko jendeak, baliabide urriekin bada ere, beren herrian halako kultur ekitaldi garrantzitsua antolatzea bururatu zitzaiela. Eta ondo antolatu gainera. Herriko leku ederrak tartekatuz, haur zein helduentzat kontaldiak bereziz eta kontalarioi egun batzuk primeran pasatzeko auekra emanez. Izan, ere jaildiaren erakargarritasunaren alde garrantzitsuenak dira antolatzaileen lanerako ahalmena eta modu berean kontalarioi harrera bikaina egitearena; horrexegatik agian, hurbiltzeko ahaleginak egiten ditugu hamar urtetan bildutako kontalariok, batzuk ia urtero, beste batzuk ahal izan dugunean. Ubedara hurbiltzea egun batzuk lagunartean pasatzea da eta ipuinak entzuten eta kontatzen, eta ikusten nola ideiak garbi baldin badaude eta lan horrekin zintzoak izanda bidea askoz interesgarriagoa da.

Eta halaxe pasa genituen laupabost egun. Bero, hori bai, kixkaldu beharrean, izerdi patsetan, kontentu hala ere. Eta lehenengo ekitaldian asteazkenarekin, "La beltraneja" tabernaren patioan ipuin kontaketaren egun historikoa gertatu zen, bertan aurkeztu baitzen jende aurrean lehenengo aldiz "Kontalaritzaren mugimendu neo-post-hippya". Domingo Chinchilla valentziarra eta ni neu kontaketa saioa elkarrekin genuela aprobetxatuz ezagutzera eman genuen gero eta atxikimendu gehiago duen mugimendua. Ezaugarrien artean kontaketa beraren hasieran azaldu zen. Askotan ipuin saioak kontalari bat baino gehiagoren artean eman ohi da, gau horretakoa esaterako; orduan erabaki behar izaten da nor hasi; mugimenduaren proposamen berria da hastea une horretan zerbeza botila hustuena duena. Auretik, dena dela, beste ekintza sinbolikoa burutu zen. Apaingarri gisa jarri zuten lore sorta bistatik kendu, mugimenduak ez baitu ostentaziorik egin nahi, baina loreak atzekaldean jarriz, guztiz desagertu gabe, diskrezioaren aipamen bisuala egin nahi izan zen, apaingarriak eta estetiakren garrantzia onartzen da baina diskrezioz, bigarren maila batean, kontalariei zein une artistikoari erabateko garrantzia emanez.
Esan beharra dago ikusleen aldetik erabateko onarpena izan zuela mugimenduaren aurkezpen hau eta ondotik etorri zen ipuin saioa, non "Kontalaritzaren mugimendu neo-post-hippyaren" bestelako aldarrikapen eta ezagugarriak erakutsi ziren, emozioz beteriko uneak erakutsi zituen, hainbestekoak, ze emakume batek zorabiatu ere egin baitzen. Espero dezagun bizitza laburra izan dezala sortu berria den proposamen estetiko-artistiko-ludiko-militantea den hau.
Bestalde, eta jaialdiari dagokionez hitz ederrak baino ezin eskaini antolatzaileei. Hasteko lan gutxi jarri zigutelako eta erakutsi zuten antolatze gaitasunaz gain, oso oso jatorrak direlako, eta azken honek bakarrik datorren urtean iztultzeko grina gelditzen zaigu. Lastima erreta agertzea AMlion taldeko antolatzaileek. Izan ere halako ekitaldiak ez baitute merezi duten arreta, nahiz eta iksuleak primeran erantzun eta herritarren aldetik harrera ezin hobeagoa izan. Baina instituzionalak ez diren kultur ekintzak erreztasunak baino zailtzaunak izan ohi dituzte aurrera egiteko. Antolatzaileek ez zekiten datorren urtean indarrik izango ote zituzten hamaikagarrena antolatzeko, zalantzak zituzten. Dena dela, euskaraz esan ohi den moduan, hamaika ikusteko jaio gara, eta baikorrak izan behar dugu.
Eta honaino jaialdi polit eta eder baten kronika. Ez zaretela ezertaz enteratu? Bueno, orduan badakizue, Andaluziako Ubedan datorren urtean zuzeneko informazioa jaso dezakezue.

XVII Guadalajarako Ipuin Maratoia

Ekainero bezala ipuin zaleok Guadalajaran (Espainia) dugu zita. Izan ere bertan ospatzen baita Europako ipuin jaialdirik garrantzitsuenetako bat. Liburutegiak antolatuta izugarrizko jaialdi herrikoia bihurtzea lortu dute, betiere hitza nagusi. Aurten hamazazpigarren edizioa izan dute eta Afrikara dedikatu nahi izan diote. Humanitatearentzat bezala, kontalaritzarentzat Afrika guztiaren hasiera omen da. eta ipuinak kontatzea eta entzutea maite duenak bazuen bigarren aitzakia Gaztela-La Manchako hirira agertzeko.

Eta ez ginen damutu. Aurten inoiz baino beltzago izan zen Guadalajara, edo behintzat iluna, edo beltzarana. Eta guretzat beltza heriotzaren edo desgraziaren kolorea bada, beste kultura batzuetan, Afrikakoak hain zuzen, beltza bizitzaren kolorea da eta txuria, berriz, herioarena. Hezur zuritan gelditu ez da gauza gozagarria; lur beltzak aldiz uzta ezin hobeak. Eta istorio ederrak entzun bagenituen ere alde guztietatik, niretzat behintzat liluragarriena Kapilolo Mario Mahongok saioa izan zen. Kapilolo Hego Afrikan dagoen !Xun herrikoa da, San hizkuntzetako batean mintzatzen delarik, guretzat boskimano bezala ezagunagoak. Kulimatji egitasmoa ezagutarazi ziguten Kapilolok berak eta Marlene Sullivan Winberg-ek, Jose Manuel de Prada ikertzaile eta biltzailearen eskutik. Kulimatji !xun hizkuntzan "gure istorio zaharrak kontatu" esan nahi omen du, eta egitasmoa horren xede nagusiena herri horren kontu zaharrak biltzea da. Ederra da Guadalajaran banatu zituzten fotokopietan, ipuinekin batera Kapilolok idazten duena. "Lur gaineko inongo herrik ezin du bere istoriorik gabe bizi. Zure istorioa kontatzeak egiten zaitu pertsona humanoa, zure humanitatea zure kontakizunetik sortzen baita, zure iraganetik. Izaki humanoa izatea bizitza espirituala eta fisikoa izatea da. Ezin dugu uzti bi errealitate horiek bakoitzak bere aldetik joaten. Ez. Elkarrekin ibili behar dute, eskutik, halaxe izan baikinen sortuak".

Paper horietan hainbat ipuin oparitu zizkiguten eta zorionekoak zuek leku honetan euskarara ematen saiatuko bainaiz. Ipuin ederrak eta liluragarriak, mundua leku zoragarria dela erakusten digutenak, batzuk izorratu nahian badabiltza ere. Baina han, urrutian, hemen bezala, Euskal Herrian, hitzak erakusten digu mundu hobeago bat imajina daitekela.

Eta Guadalajarako Maratoiako antolatzaileei esker ona baino ezin dizkiegu eman ipuin zaleok urtero jaialdi eder horren oparia egiten digutelako. Datorren urtean hemezortzi urte beteko dituzte, adin nagusikoak bihurtuko. Oparia guk egin beharko diegu, merezi dute eta.