“Pertsonak
egiten du jendartea ala jendarteak pertsona?”, bota zuten aspaldi soziologian.
Ipuinak kontatzerakoan antzeko kezka edo gogoeta izan ohi dugu batzuetan,
alegia, ipuina da ideien, jokaeren edo baloreen transmisorea ala kontalaria?
Horretaz ari ginen Bea eta biok, herri ipuinetan emakumeen irudiaren agerpenaz.
Eztabaida zaharra bezain luzea, eta askotan korapilatsua, kontalariok geure
lanean izan ohi ditugun gogoetez gain, horrek ikusleengan eragin ditzakeen
harrera eta erantzuna ekidin ezina baita. Kontu zaharrak bere horretan kontatu
ala aldatu? Ipuin berriak sortu balore, jokamolde eta imajinario berrietan
oinarrituak? Sormena ideien mesedetan ala ideiak sormenaren eragile? Brecht
langile bat historiaren aurrean galdezka jarri zuen bezala, kontalariok ere,
sortzaile garen aldetik, istorioen aurrean galdezka jarriko beharko dugu gure
burua.
Ni kontu
zaharren zale amorratua izateaz gain, defendatzailea banaiz ere. Kontu zaharrak
ez dira, idatzitakoen aldean, istorio amaituak, finkatuak, mugiezinak; aitzitik,
etengabeko aldaketak bizi dituzten narrazio komunitarioak dira. Garaietan
barrena kultura zein egoera ezberdinetara egokitzen eta moldatzen joan diren
sormenak dira. Zer alda daitekeen eta zer bere horretan utzi? Hara hor galdera.
Horri erantzuteko kontu zaharrak ezagutu behar dira, eta euren garapena,
soziala zein kulturala. Kontalariak horri ekin beharko dio, baina baita ere
bizi duen jendartearen gainean gogoeta egin, bere jarrerak, jokamoldeak,
kontradikzioak. Kontalaria ezin baitu izan jendartetik aparte bizi den
sortzailea. Baina, kontalaria bakarrik?
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina