SINKRETISMOA

Gure aitonak kontatzen zuen,  bezperako otoitz ezkilak jo ondoren ezin zela etxetik irten, bestela gaueko jeinuek eramango zintuzten. Hori gertatu omen zitzaion bere herriko, Aranoko, neskatxa bati, eta ez zuten berriro ikusi. Horretan sinesten zuen. Mendaroko taberna batean ipuinak kontatu ondoren, bi gizonekin berriketan hasi eta batek kontatu zidan txikitatik entzun zuela nola, tabernatik gertu zegoen etxe batean, ordurako desagertua, sorgin bat bizi omen zela. Kontatu zidan istorioaren bizpahiru bertsio nekien, eta azken esaera esan aurretik banekien zein izango zen: “Nola liteke gizona eta gorutan?” Eta nola katua eta berbetan?” Ondoan zegoen gizonak baieztatu zuen bertsioa. Euskal Telebistako saioren batean Usurbilgo emakume bat, baserriko sukaldean elkarrizketatu zuten, eta baso bat ur seinalatuta zioen, gauez uzten bazen eta goizean burbuilak agertzen baziren, horrek esan nahi zuen sorginak izan zirela. Edalontziko urean burbuilatxo batzuk ikusten ziren.

Sinkretismoa, bi erlijio bat egitea edo elkar kutsatzea da. Munduko kultura eta herri guztietan bezala euskaldunon artean ere, mendetan garatu diren gure sinismenak eta kultura, ez dira isolatuak egon beste kulturengandik; aitzitik etengabeko harremana eman da, eta harreman horiei esker egin dugu aurrera. Gure orijinaltasuna litzateke, halakorik balego, euskal herri bezala bizirauten jakin izan dugula, gure izatea hamaika kolorez jantziz, izateari utzi gabe. Munduan asko bezala. Horra gure sinkretismoa.

BOLVORETAS

“Por primeira vez desde que comezara con aquel xogo, o pracer que sentía mentres tiña unha bolboreta na boca prolongouse alén do momento de deixala ir. Mantívose en min tanto tempo como estivo na súa boca.” Tximeleta bat ahoan sartuta haren kilimak sentitu ondoren aske uztea berriro bizitza beraren kilimak sentitzea adieraz dezake. Tximeleta hori gustuko pertsonaren ahora pasatzea hark kilima horiek ere senti dezan, norberaren bizi kilimak elkar banatzea litzateke. Xabier P. Docampo idazle galizarrak hitzen kilimak banatzen eman zuen bizitza. Samurtasunaren hitzak, irudimenaren lurraldetik ekarriak mundua samurragoa egite aldera. Xabierren tximeletak Galizar kulturaren hegaldiak dira, ahoz aho transmititutakoak, literatura aski eder eta oparoarenak. Xabierren ahots kraskatuak, irribarre liluragarriak, etengabeko irakaspenek, istorio harrigarriek eta tartekako “mekaguendios!”-ek, laino, euri, sorgin eta santa compañaren arima zituzten beren baitan. Xabier Galizarra zen, gorputz eta arimaz; idazle, kontalari eta lagun galizarra, eta horregatik unibertsala zen; tximeletak hegan, sasi guztien gainetik, laino guztien azpitik hegan, noranahi heltzen baitira.

Xabier betirako joan zaigula jakiteak krak bat egin digu barnean. Xabierrek hitzen nabigazioan elkartu gaitu euskaldunak eta galizarrak, bi herri txiki, bi hizkuntz baztertu, dagokien lekua eta ezagutza bilatuz. Elkarrenganako ezagutzak eta elkartasunak handi egiten gaitu. Maitaleek ahotik ahora eskaintzen diren tximeletak bezala. Bolvoretas voando dentro de nos.